Droogte in Flevoland: watertekort raakt landbouw, natuur en huishoudens

Het voorjaar van 2025 kenmerkt zich door een uitzonderlijke droge periode. In Flevoland lopen de zorgen op over de beschikbaarheid van zoet water voor gewassen, toenemend brandgevaar in natuurgebieden en beperkingen voor huishoudelijk gebruik zoals tuinsproeien.

Droog voorjaar: een snel oplopend tekort

Volgens het KNMI was maart 2025 recorddroog, met slechts enkele millimeters neerslag tegenover de normale 50-60 mm. In april viel iets meer neerslag, maar nog steeds minder dan verwacht mag worden voor deze maand. In Flevoland – een provincie waar normaal gesproken de watervoorziening vrij stabiel is vanwege het lage grondwaterpeil en goede infrastructuur – is dit jaar de droogte eerder begonnen en ernstiger dan gemiddeld. Hierdoor spreken experts nu al van een “vroeg en acuut droogteseizoen”.

Waterschap Zuiderzeeland heeft al op 8 april aangekondigd het waterpeil in heel Flevoland te verhogen om aan de stijgende vraag naar oppervlaktewater te voldoen. In de Noordoostpolder wordt water actief ingelaten via hevels, terwijl in Zuidelijk en Oostelijk Flevoland minder wordt weggepompt zodat het peil in de Lage en Hoge Vaart verhoogd blijft.

Zorgen om oogst en teeltplanning

Flevoland is een belangrijke landbouwprovincie, met grote arealen voor onder andere aardappelen, suikerbieten, uien en graan. Door het gebrek aan neerslag en aanhoudende noord- en oostenwind drogen de bovenlagen van de bodem snel uit. Dit leidt tot verminderde kieming en een trage groei van jonge gewassen.

Akkerbouwers zijn daarom genoodzaakt eerder dan normaal te beregenen. Toch wordt ook dit bemoeilijkt door een besluit van de overheid: het Ketelmeer is in 2025 voor het eerst aangewezen als nieuw beregeningsverbodsgebied voor de teelt van consumptie- en zetmeelaardappelen. Boeren die afhankelijk zijn van dit water moeten nu zoeken naar alternatieven, zoals regenwateropvang of wateraanvoer via sloten uit andere delen van het gebied.

Verder nemen ook zorgen over verzilting toe, vooral in droge periodes wanneer het zoetwateraanbod onvoldoende is om de zoute kwel tegen te gaan. Dit kan de teelt van zoutgevoelige gewassen zoals peen en aardappelen ernstig onder druk zetten.

Brandgevaar in natuurgebieden: waakzaamheid geboden

Naast gevolgen voor de landbouw, leidt de droogte tot een verhoogd risico op natuurbranden. Flevoland, met zijn vele bosgebieden zoals het Kuinderbos, Urkerbos en de Oostvaardersplassen, is bijzonder kwetsbaar tijdens droge periodes met veel wind.
De veiligheidsregio heeft inmiddels fase 2 (‘extra alert’) ingesteld, wat inhoudt dat de brandweer extra waakzaam is en inwoners wordt afgeraden open vuur te gebruiken of brandbare materialen achter te laten. In april zijn in Emmeloord en Bant al kleine natuurbranden uitgebroken. Dankzij snelle inzet bleven de gevolgen beperkt, maar de brandweer waarschuwt dat dit de opmaat kan zijn voor ernstigere situaties bij aanhoudende droogte.

Watergebruik door huishoudens: verantwoord sproeien van tuinen

Er is nog geen sproeiverbod voor tuinen, maar gemeenten en het waterschap vragen inwoners dringend om spaarzaam te zijn met water.

Tips voor zuinig sproeien:
• Sproei vroeg in de ochtend of ’s avonds laat.
• Gebruik een gieter in plaats van een tuinslang.
• Plaats een regenton om regenwater op te vangen.
Wie de tuin ‘droogtebestendig’ maakt, gebruikt structureel minder water. Denk aan vaste planten, bodembedekkers en minder gras.

Vooruitzichten en noodzaak tot bewust waterbeheer

Het KNMI verwacht de komende weken weinig neerslag. Ondertussen stijgen de temperaturen. Het watertekort groeit verder. Boeren én huishoudens zullen meer water nodig hebben.
Waterschap Zuiderzeeland werkt samen met boeren, gemeenten en natuurorganisaties. Ze proberen het beschikbare water goed te verdelen. Toch blijft het belangrijk dat iedereen bewust omgaat met water.

Afbeeldingen: Florian Polak